lastig paradijs

Ik ben in de war. Hoe kom ik er toch bij dat ik beter in Zwolle kan gaan wonen terwijl ik hier een huis aan het strand heb en hier iedere dag de zon schijnt? De mensen zijn hier lief, gastvrij en het tempo van het Malawiaanse leven past bij mij. Iedere ochtend wordt ik om 5.30 wakker van de eerste zonnestralen en dan ben ik meteen weer blij dat er een nieuwe dag is aangebroken. Ik kruip zachtjes het bed uit om JW niet wakker te maken en stort me vervolgens in de liefdevolle begroeting van Charlie en Sjees die iedere ochtend samen voor de slaapkamerdeur wachten om door mij plat geknuffeld te worden. Dan zet ik een bakkie koffie en met z’n drietjes genieten Charlie en Sjees en ik dan van de zon die omhoog klimt boven het prachtige Malawimeer. Op dat moment ben ik een van de gelukkigste mensen ter wereld. Ik geniet van de rust, de natuur, de zon, mijn huisdieren en ik voel me bevoorrecht dat ik deze plek mijn thuis mag noemen.
Charlie hoort de slaapkamerdeur altijd eerder dan ik en springt van de bank om JW op dezelfde uitbundige begroeting te trakteren. Slaperig komt JW bij ons zitten en samen eten we een stuk papaya uit eigen tuin. Wat een prachtig leven.

Het leven in Malawi is bijzonder, iedere dag weer. Er gaat geen dag voorbij zonder dat er iets gebeurt dat heftige gevoelens bij ons oproept. Dat zijn vaak hele mooie momenten, maar het kan hier ook heel moeilijk zijn. Het is nog steeds het armste land ter wereld en de mensen hebben het zwaar. Wij hebben het goed, heel goed zelfs. De verschillen tussen ons en de Malawianen zijn enorm, dat merken we de hele dag door. Daar kunnen we niet omheen en helaas worden we daar door de mensen hier ook veelvuldig fijntjes aan herinnerd.
Wij hebben afgelopen week onze auto verkocht. 500.000 kwacha in de pocket. Hartstikke leuk, tot dat een van onze bewakers er van hoort en denkt dat hij er wel een deel van kan krijgen om zijn broer in het zuiden op te gaan zoeken. Uh, nee sorry, daar kunnen we niet aan beginnen. Helaas. Tot overmaat van ramp heeft hij ook gehoord hoeveel kwacha wij wel niet vragen voor de verkoop van ons huis. 32 miljoen! Wat?! En hij verdient maar 1.500 per dag! (wat overigens twee keer zoveel als de landelijke norm is) De volgende avond komt hij natuurlijk wat eerder op zijn werk en vraagt of we even tijd voor hem hebben. Of we geen loonsverhoging willen doorvoeren, dat moet toch wel kunnen? Dat wij het huis nog niet hebben verkocht en dat geld dus helemaal niet hebben, dat is moeilijk uit te leggen. We zijn rijke stinkers, hoe je het ook went of keert.

Als JW en ik ’s avonds een vuurtje maken op het strand en met een drankje gezellig zitten te kletsen, hebben we het vaak over dit soort tegenstrijdigheden. Wat een prachtige plek, wat een fijne mensen, maar foei wat is het toch ook lastig om hier te wonen. Afgelopen week zijn we een dagje naar Luwawa Forest Lodge geweest. Een prachtige plek in het binnenland van Malawi waar we een fantastische wandeling over de heuvels hebben gemaakt. We wandelen daar samen door de Malawiaanse natuur en genieten van de rust, de vrijheid en gewoon hoe fijn het is om dit soort dingen te kunnen doen.

Op de terugweg naar huis rijden we via Mzuzu waar we een bezoekje brengen aan de Greenshop, of althans wat daar van over is. In mei is Bobby overleden aan de gevolgen van aids. De dove studenten had hij toen allang ontslagen en de Greenshop was al in verval geraakt. Nu is het verhuurd aan een Malawiaan die er een kiprestaurant van heeft gemaakt. Onze mond viel open van verbazing toen we bij binnenkomst de foto’s van de studenten nog aan de muur zagen hangen. In de keuken hingen nog de takenlijstjes die wij er drie jaar geleden hebben opgehangen en aan de schappen hangen nog foto’s van de gebaren in doventaal van de verschillende groente en fruitsoorten. Wat een vreemde gewaarwording. Het is al ruim 1,5 jaar geen leerbedrijf voor doven meer en niemand heeft in de tussentijd de moeite genomen om de restanten van ons project van de muur te halen. In de tuin groeit de rabarber weelderig en hangen de passievruchten in trossen aan de struiken. De fruitbomen die mijn moeder vanuit Nederland heeft verscheept naar Malawi zij enorm gegroeid en het duurt niet lang meer voordat ze vruchten zullen dragen. Pfff wat verschrikkelijk zonde van zo’n prachtige plek, zo’n mooie tuin, zoveel potentie. JW en ik zijn er stil van. In het klaslokaal bereikt de tegenstrijdigheid een climax. Op het schoolbord staat de laatste les wiskunde nog op het bord, terwijl er een stuk of zes kippen rondscharrelen, wachtend tot zij in het restaurant verorberd zullen worden. In de winkel zitten wat gasten aan een bord rijst met kip. Niemand spreekt ons aan, niemand weet wie wij zijn. Ik zou het wel uit willen schreeuwen; ‘Wij hebben in Genemuiden op de dijk suikerspinnen gedraaid tot we blaren op onze handen hadden om hiervoor te kunnen betalen! Wij hebben dit hele pand, het idee en alle fondsenwerving hiervoor vanaf de grond opgebouwd! Wij hebben zo verschrikkelijk ons best gedaan om de Dove studenten te onderwijzen en een toekomst te bieden! Wij hadden een droom, en die is hier geëindigd!

Het is moeilijk, echt heel moeilijk om weer bij de Greenshop te zijn. Er liggen prachtige herinneringen. Wat hebben we een plezier gehad met de studenten en wat hebben we een mooie dingen bereikt hier. En nu is dat verdwenen. Dat de foto’s er nog hangen, voelt kwetsend en we besluiten maar snel te vertrekken.

Ik krijg een whatsapp van Levi; hij verwacht ons om 12.00 uur bij zijn winkel. Levi is een van de dove studenten die bij de Greenshop heeft gewerkt en hij wil ons graag zijn winkel laten zien. Eigenlijk hebben JW en ik er wel genoeg van voor vandaag, maar we besluiten toch even bij Levi te gaan kijken. Het is natuurlijk toch wel heel leuk dat hij zijn eigen winkel is gestart. We hobbelen met onze oude Carina door de wijk Chiwavi waar alleen maar oude huisjes kriskras doorelkaar staan en alles onder een dikke laag stof bedekt gaat. Kinderen spelen in oude lompen op straat en honden en kippen scharrelen tussen de winkels hun kostje bij elkaar. Ik weet dat Levi een winkeltje heeft waar hij cooking oil verkoopt. Ik heb een foto op Facebook gezien en terwijl JW de auto langs de kuilen in de weg manoeuvreert, zoek ik naar het rood geverfde pand van de foto.
Dan springt Levi bijna voor de auto! We zijn er! Vol trots laat hij zijn winkel aan ons zien. Zijn eigen winkel! In de context van de situatie is het heel wat, maar in totaal is de inhoudt van zijn winkel in één regel te omschrijven. Hij heeft vijf liter olie, 12 eieren, drie pakjes sigaretten en één paar schoenen in de verkoop. Mega trots poseert hij voor de foto.
Er is nog een andere dove jongen en in gebarentaal stelt Levi ons voor en verteld hij wie we zijn. Het doet ons goed wanneer we zien dat hij ons voorstelt als zijn vrienden uit Nederland van wie hij veel heeft geleerd. Het zware gevoel in ons hart na het bezoek aan de Greenshop verdwijnt door Levi zijn enthousiasme.
We kopen al zijn eieren en vertrekken dan met z’n drieën naar zijn huis waar Nthandose aan het werk is.
Nthandose is ook een oud studente van de Greenshop en afgelopen jaar zijn Levi en zij getrouwd. Nthandose is niet thuis. Dan is ze in haar winkel, verteld Levi. Oh? Heeft Nthandose ook een winkel? Ja hoor, zij verkoopt samosa’s, en de handel gaat hartstikke goed! We komen op het erf waar Nthandose haar samosa’s bakt en verkoopt. Ze weet niet dat we komen en haar ogen vallen uit haar hoofd als ze ons ziet. Dikke knuffels volgen. Dan komt ook Fanny uit een van de huisjes op het erf. Fanny is een slimme meid, zij is ook doof en was lerares op Bandawe basisschool voor Doven. Ze werkte niet bij de Greenshop, maar wij hebben voor het onderzoek voor ons Ear Camp veel met haar samengewerkt. Ze verteld ons dat ze na onze aansporingen de stoute schoenen heeft aangetrokken en naar Montfort in het zuiden is vertrokken om verder te studeren in Dovenonderwijs. Ze heeft nu vakantie en het is puur toeval dat we haar hier ontmoeten.

Levi gaat gauw Fanta en Cola halen terwijl Nthandose en Fanny onze samosa bestelling bakken. Even later zitten we op het erf gezellig te eten en drinken alsof we nooit zijn weggeweest. Levi, Nthandose en Fanny vertellen ons dat ze zo veel van ons hebben geleerd en dat ze zich door onze samenwerking sterk genoeg voelen om zich verder te ontwikkelen en aan hun toekomst te werken. Wauw, dat is nog eens Deaf Empowerment! Ik moet een paar keer flink met mijn ogen knipperen om de tranen van geluk niet over mijn wangen te laten lopen. Het verdriet over de Greenshop maakt plaats voor dankbare gevoelens dat onze dove vrienden zichzelf zo goed weten te redden.
Zo is iedere dag wel een achtbaan van emoties. Het is verslavend en ook doodvermoeiend. Terwijl ik dit typ spelen er naast mij in het water een stuk of tien kinderen. De jongens maken in hun blote billen salto’s van de rots en de meisjes dobberen met al hun kleren aan in het ondiepe water. Iedereen heeft dikke pret. Ik wordt telkens afgeleid door hun vrolijke gegil en zit wat voor me uit te mijmeren. Wat een bijzondere plek, en wat een bijzonder leven hebben wij hier gehad.

Nog drie dagen en dan begint de reis naar Nederland met kat en hond. We kijken er tegenop en maken ons grote zorgen om onze dieren. De afgelopen dagen horen we verontrustende dingen over het kantoor van Ethiopian Airlines en de vliegreis. Voorlopig krijgen we geen antwoord van Ethiopian op onze vragen en moeten we maar op goed geluk met de dieren naar het vliegveld. Alle vaccinaties en documenten zijn geregeld, dus het zou goed moeten gaan. JW en ik hebben besloten niet zonder onze dieren te vertrekken, dus of we 31 augustus voorgoed afscheid nemen van Malawi is nog niet 100% zeker. Dat is mooi in traditie van dit land, niets is hier ooit zeker en die mate van avontuur past wel bij ons, dat is dan weer wel zeker!